.
بدون شک موتورسواری لذتبخش است و به لحاظ مصرف سوخت هم بهصرفه است، اما این را هم میدانیم که خطر موتورسواری از رانندگی بیشتر است. تصادف یک موتورسوار 30 برابر مرگبارتر از تصادف یک راننده خودرو است.
.
.
.
طوری برانید که فردا هم زنده باشید؛
اما یک سواریِ ایمن چگونه سواریای است. کسی که سوار بر موتورسیکلتی میشود عملا دارد خطر موتورسواری را به جان میخرد و خودش نیز این را میداند. حال این خطر را چگونه میتوان مدیریت کرد.
برای رعایت ایمنی در موتورسواری باید این موارد را همیشه مدنظر داشته و اجرایی کنید. سواری زمانی آغاز میشود که در دنده یک میزنیم و کلاچ را رها میکنیم. این درست، اما رعایت ایمنی پیش از راه افتادن موتورسیکلت آغاز میشود.
.
.
.
1. موتورسیکلت مناسب را انتخاب کنید؛
بله، رعایت ایمنی بسیار زودتر از آنکه فکرش را کنید آغاز میشود، یعنی از همان زمان که برای خرید موتورسیکلت میروید. خیلیها موتورسیکلت را با نگاه به ظاهرش انتخاب میکنند اما این باید اولویت دوم یا حتی سوم باشد. مواردی که باید مدنظر قرار گیرند اینها هستند؛
- حس خودتان؛ گاه در راندن با یک موتورسیکلت تردید دارید و فکر میکنید که شاید برایتان زیادی بزرگ یا سنگین است، یا شاید کابین بغل (سایدکار) دارد و شما تجربه سواری با کابین را ندارید یا شاید سرعتش برای شما بیش از اندازه زیاد است. احساستان را جدی بگیرید و از سواری با آن صرفنظر کنید. موتورسیکلت باید با بدن شما تناسب داشته باشد. وقتی روی زین نشستهاید باید کف پاها به راحتی روی زمین قرار گیرد و نه فقط پنجه پا.
- توان کلی؛ این مقایسه غلطاندازی است، چون مثلا یک موتورسیکلت 700 سیسی ممکن است همانقدر سریع باشد که یک موتورسیکلت 1400 سیسی. این موضوع به وزن موتورسیکلت بستگی دارد.
- وزن؛ قصد دارید یک موتورسیکلت تورینگ برانید اما تا به الان سنگینترین موتورسیکلتی که راندهاید یک کافه ریسر بوده است؟ اشکالی ندارد اما مطمئن شوید از عهدهاش بر میآیید!
- نسبت توان به وزن؛ هرچقدر این نسبت بزرگتر باشد موتورسیکلت سریعتر و چابکتر است، یعنی فاصله توقف ترمزگیری آن کمتر است، شتابش بیشتر است و حداکثر سرعتش نیز بیشتر است.
.
.
2. همواره از کلاههای ایمنی تمامرخ استفاده کنید؛
از یک کلاه ایمنی تمامرخ استفاده کنید، که محافظ چشم داشته باشد. همیشه! مثل بعضیها نباشید که همیشه کلاه ایمنی به سر میکنند بجز مواقعی که به قول خودشان جای دوری نمیروند و فقط یک سر تا فروشگاه محل میزنند و زود برمیگردند. واقعیت این است که اغلب تصادفات در سرعتهای پایین رخ میدهند و حتی در سرعتهای پایین هم نپوشیدن کلاه ایمنی خطر آسیبدیدگی را افزایش میدهد. شاید به چاله چوله یا سطحی پوشیده از شن بخورید یا قسمتی از مسیر لغزنده باشد و همین کلاه ایمنی جانتان را نجات دهد.
شاید بپرسید که آیا واقعا لازم است که کلاه ایمنی تمامرخ باشد؟ کلاه ایمنی بدون رخ ظاهر جذابتری دارد و تابستانها هم خنکتر است. مطمئنا همینطور است اما آیا می دانید که ضربات وارد به کلاههای ایمنی بیش از همه از ناحیه چانه است (19.4% موارد).
پوشیدن کلاه ایمنی تمامرخ به زحمتش میارزد.
.
.
3. لباس محافظ بپوشید، همیشه
برخلاف تصور رایج، در هنگام موتورسواری اولویت با خوشتیپی نیست. هرچقدر هم که هوا گرم باشد نباید با شلوارک، تی-شرت و صندل برانید.
چند قاعده اساسی در این خصوص داریم. چکمه باید قوزک را بپوشاند. نیمتنه باید در مقابل سایش مقاوم بوده و محافظ داشته باشد. شلوار بلند باشد، و چنانکه در شماره 2 گفتیم کلاه ایمنی هم تمامرخ باشد. اگر ایمنی بیشتری میخواهید شلوار مخصوص موتورسواری به همراه محافظ و چکمه موتورسواری بپوشید. درست است که تا به حال هیچوقت از موتورسیکلت نیافتادهاید اما ممکن است روزی برسد که خوابیده پارکش کنید. شاید بپرسید “تابستان، در هوای 40درجه و شرجی هم همینها را باید بپوشم؟” بله، صد بار بله. اگر هم بریتان مشکل است یک کلاه ایمنی سفیدرنگ با امکان تهویه هوا استفاده کنید و لباس را هم از رنگهای روشن انتخاب کنید.
.
.
.
4. وضعیت جوی را وارسی کنید؛
از تواناییهای خودتان شناخت درستی داشته باشید. سپس یک بار دیگر هم وضعیت جوی را وارسی کنید.
رانندگی ایمن، برنامهریزی میخواهد. برای برنامهریزی میبایست وقت صرف کرد. موتورسواران محتاط خیلی وقتها کوتاه میآیند و از انجام برخی سواریها صرفنظر میکنند. آبان سال پیش یک سواری طولانی یکهفتهای داشتم. جایی در راه برف سبکی باریدن گرفت. لباس مخصوص باران و دستکش اسکی داشتم و با یک برف سبک مشکلی نداشتم. سه ماه مشغول آمادهسازی برای این سفر بودم. با مسیریاب مقصد را مشخص کرده بودم و با هواشناسی هم وضعیت جوی را وارسی کرده بودم، اما واقعیت این است که وضعیت جوی روز به روز تغییر میکند و به همین خاطر لازم بود، زمانبندی و تعیین مسیر را هر روز از نو انجام بدهم. شبها قبل از خواب پیشبینی آب و هوا را میخواندم و مسیر را مشخص میکردم و صبح که پا میشدم بار دیگر این کار را انجام میدادم. شاید به خاطر برنامهریزی مجدد مجبور شوید که رزرو هتل یا پروازی را لغو کنید. اشکالی ندارد، این کار را بکنید.
جانتان باارزشتر است.
.
.
5. هوشیار باشید؛
خلبانها مثل معروفی دارند که میگوید: “از بطری تا اهرم گاز 8 ساعت فاصله باشد”. این شامل حال موتورسوارها هم میشود. سواری ایمن، تمرکز کامل میطلبد. برای سواری به تمام اندامهای بدن و تمام حواس (بینایی، شنوایی و بویایی و لامسه) نیاز هست. باید همیشه هوشیار بود. لازم نیست درباره تاثیر الکل و مواد مخدر را بر کُند شدن واکنشها برایتان سخنرانی کنم. اینها را معلمهای علوم تجربی و بهداشت یادتان دادهاند.
از مواد مخدر و الکل پرهیز کنید! دوست عزیز، پرهیز کنید!
.
6. استراحت کنید و حال خوبی داشته باشید؛
موتورسواری تمرکز بسیار میطلبد و پس از یک سواری طولانی ذهن واقعا خسته میشود. پس لازم است که قبل از شروع به سواری استراحت کرده باشید و بخصوص شب را خوب خوابیده باشید. موتورسوارها هم مثل خودروسوارها، آن منگ شدن معروف جادههای یکنواخت را تجربه میکنند. پس قبل از شروع به سواری و هنگامی که در میانه سواری احساس خستگی میکنید موتورسیکلت را متوقف کرده و استراحت کنید. آب بنوشید و حرکات کششی انجام دهید و حتی اگر لازم شد، توقف و بجای سواری با بالشت سر کنید و چرتی بزنید.
سواری در حین عصبانیت، خوابآلودگی یا حواسپرتی بسیار خطرناک است!
.
.
.
8. از ترکنشین خود خاطرجمع باشید؛
سواری دونفره گاه خیلی حال میدهد اما اگر با حضور ترکنشین راحت نیستید و مطمئن نیستید که او به نوبه خود نکات ایمنی را رعایت میکند، از خیر سواری دونفره بگذرید. بجز کلاه ایمنی و لباس و کفش مناسب، مطمئن شوید که ترکنشین میداند در پیچها یا موقع متوقف ساختن موتورسیکلت چگونه باید عمل کند.
.
.
پس از سوار شدن
7. سواری آزمایشی قبل از سفر؛
این از آن مواردی است که راحت از خاطر آدم میرود. با رفقا هستید و عجله دارید که زودتر راهی سفر شوید. دلتان برای جاده و بادی که به صورتتان میخورد لک زده است. واقعا در این شرایط سواری آزمایشی لازم است؟ بله لازم است!
سواری آزمایشی فقط 3 دقیقه وقت میبرد. در این 3 دقیقه چراغها (از جمله چراغ ترمز و چراغهای راهنما)، فشار هوای تایر و بنزین و مایع خنککننده و روغن انجین و روغن ترمز را وارسی کنید. با این کار ریسک مشکلات غیرمترقبه را به میزان قابل توجهی کاهش میدهید.
.
.
.
8. وارسی پس از سوار شدن
یادتان هست موقع خرید موتورسیکلتتان در فروشگاه چه کردید؟ بگذارید من بگویم؛ سوار شدید و سیستم تعلیق را وارسی کردید، آینهها را تنظیم کردید، و خودتان را حین رانندگی با آن تصور کردید و وارسی کردید. ببینید با آن راحت هستید یا نه؟! قبل از هر بار سواری همین کارها را تکرار کنید. فرض کنید سوار شدهاید. آیا حس خوبی در بدنتان دارید یا نه؟ آیا احساس میکنید جایتان تنگ است؟ شانههایتان ریلکس هستند یا عضلاتشان منقبض شدهاند؟ کمرتان چطور؟ اگر احساس ناراحتی میکنید تنظیمات موتورسیکلت (دسته فرمان و جاپایی) را تغییر دهید. کلاچ و اهرم و پدال ترمز را هم وارسی کنید. آیا سفتی و نرمیشان به اندازه است؟
اگر آری که چه خوب. در غیر این صورت شروع به حرکت نکنید. یادتان باشد که 80 تا 90 درصد قدرت ترمزگیری موتورسیکلت را ترمز جلو تامین میکند پس اگر دیدید خوب کار نمیکند قبل از حرکت تعمیرش کنید.
.
.
.
9. یادتان باشد که موتورسوارها نامرئی هستند پس با روحیهای تدافعی برانید؛
مشهورترین جملهای که رانندگان خودرو پس از زدن به یک موتورسوار میگویند این است: “اصلا ندیدمش”.
موتورسیکلتها از نمای عقب خیلی باریک به نظر میرسند و به سختی دیده میشوند و اغلب در نقطه کور دید رانندگان قرار میگیرند. فرض کنید که نامرئی هستید و سعی کنید که رفتار رانندهها را پیشبینی کنید (یا دستکم متناسب با بدترین وضعیت ممکن عمل کنید). دائما نگاه کنید، فکر کنید، آینهها را دید بزنید و حواستان جمع باشد.
.
10. حواستان به جاده باشد؛
حواستان به مسیر باشد. در پیچها مراقب باشید؛ حواستان به چاله چولهها یا سطوح پوشیده از شن و سنگریزه باشد. ریلهای قطار ممکن است لغزنده باشند و همینطور خطکشیهای سفید.
.
.
.
11. ترمز موتورسیکلت خیلی مهم است؛
همیشه فاصله مناسب را با وسیله نقلیه جلویی حفظ کنید. یاد بگیرید طوری ترمز بگیرید که چرخ قفل نکند. البته بهتر آن است که از ترمزهای ABS استفاده کنید. استفاده از ترمزهای ABS احتمال تصادفات مرگبار را 37درصد کاهش میدهد.
.
.
.
12. نماینده خوبی برای موتورسوارها باشید؛
موتورسیکلتها را اغلب شهروندان درجه دوم جادهها حساب میکنند و چندان تحویلشان نمیگیرند. اما شما به عنوان یک موتورسوار میتوانید این فرهنگ را تغییر دهید. طوری برانید که انگار نماینده تمام موتورسوارهای جهان هستید.
با احترام، احتیاط و هوشیاری برانید.